Η Εβδομάδα 30/6 – 7/7: Τα Γεγονότα

• Η δημόσια συζήτηση κινήθηκε γύρω από την αποκάλυψη σκανδάλου διαφθοράς στον ΟΠΕΚΕΠΕ και την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

• Η επέτειος του δημοψηφίσματος του 2015 έφερε στο προσκήνιο συλλογικές μνήμες και πολιτικές ερμηνείες.

• Οι πρώτες μεγάλες πυρκαγιές κατέστησαν την αντιπυρική περίοδο επίκαιρη, ενώ το καλοκαίρι συνδέθηκε με αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και πολιτιστική δραστηριότητα

Τι μαθαίνουμε για την Ελλάδα και τους Έλληνες από τα ευρήματα αυτής της εβδομάδας;

• Οι Έλληνες σχετικοποιούν την ηθική βάσει του αποτελέσματος: ένας ικανός, αλλά διεφθαρμένος, πολιτικός είναι καλύτερος από έναν μη ικανό, αλλά τίμιο. Η αποκόμιση προσωπικού οφέλους λειτουργεί ως μηχανισμός περαιτέρω ανοχής στη διαφθορά.

• Οι Έλληνες θεωρούν ότι η κοινωνία είναι έτοιμη να ανεχτεί τη διαφθορά, παρότι μόνο μικρότερο ποσοστό παραδέχεται ότι θα ψήφιζε διεφθαρμένο πολιτικό. Η απόσταση ανάμεσα στην ατομική στάση και την κοινωνική εκτίμηση μαρτυρά διάχυτο κυνισμό και έλλειψη θεσμικής εμπιστοσύνης.
• Ο Έλληνας ψηφοφόρος δεν είναι ανήθικος – είναι επιλεκτικά ανεκτικός. Και όσο αυτή η επιλεκτικότητα παραμένει εκτός θεσμικού ελέγχου, τόσο η πολιτική θα παλινδρομεί ανάμεσα στην ανάγκη για καθαρότητα και στη διαρκή αγωνία για την επιβίωση.
• Το ισχυρό στην κοινή γνώμη αίτημα δημοσιοποίησης των πρακτικών της συνάντησης των πολιτικών αρχηγών την επομένη του δημοψηφίσματος δείχνει έλλειμμα εμπιστοσύνης στους θεσμούς και έντονη ανάγκη για διαφάνεια, ώστε να μη μονοπωλείται η αλήθεια από τις εκδοχές των κομμάτων και να αποφευχθούν πολιτικοί αναθεωρητισμοί.

• Οι Έλληνες αγαπούν τις ανοιχτές καλοκαιρινές πολιτιστικές εκδηλώσεις – αλλά όχι όλοι το ίδιο. Η παρακολούθηση εκδηλώσεων πολιτισμού δεν είναι μόνο θέμα γούστου, αλλά και θέμα ηλικίας, φύλου ή και πολιτικής κουλτούρας.

Τι Κατέγραψε η Έρευνα;

Διαφθορά

• Το 23% των Ελλήνων θα ψήφιζαν διεφθαρμένο πολιτικό που θα ήταν αποτελεσματικός στο έργο του. Το ποσοστό αυξάνεται στο 34% στην περίπτωση που ο διεφθαρμένος πολιτικός παραχωρήσει κάποιο προσωπικό όφελος στον μέσο ψηφοφόρο.

• Η αποδοχή της διαφθοράς είναι εντυπωσιακά αυξημένη στους ψηφοφόρους της ΝΔ — το 45% των ψηφοφόρων της ΝΔ δηλώνουν ότι θα ψήφιζαν διαπλεκόμενο υποψήφιο αν υπήρχε προσωπικό όφελος.

• Η εντύπωση περί γενικευμένης αποδοχής της διαφθοράς στην κοινωνία είναι πολύ υψηλότερη από την αποδοχή της διαφθοράς από τον μέσο ερωτώμενο για τον εαυτό του και φτάνει στο 50%.

Ευρωπαϊκή Εισαγγελία vs. Ελληνική Δικαιοσύνη

• Εννέα στου δέκα Έλληνες αξιολογούν θετικά την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, γιατί πιστεύουν ότι η ελληνική δικαιοσύνη δεν θα προχωρούσε σε τέτοια διερεύνηση.

Επέτειος προκήρυξης δημοψηφίσματος

• Ο Μπαράκ Ομπάμα είναι ο μόνος ξένος ηγέτης για τον οποίο αναγνωρίζεται θετικός ρόλος για την Ελλάδα κατά την περίοδο πριν και μετά το δημοψήφισμα του 2015. Η Άνγκελα Μέρκελ και ο Βόλφγκαγκ Σόιμπλε αναγνωρίζονται ως εκείνοι που έπαιξαν τον πλέον αρνητικό ρόλο.

• Τέσσερις στους πέντε Έλληνες εκτιμούν ότι τα πρακτικά της συνάντησης των πολιτικών αρχηγών την επομένη του δημοψηφίσματος θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν, γιατί διαφορετικά ο καθένας θα δίνει διαφορετική εκδοχή των πραγμάτων.

Φωτιές

• Οι καλοκαιρινές πυρκαγιές αποδίδονται πρωτίστως στα συμφέροντα καταπατητών (40%) και δευτερευόντως στην ανεπαρκή προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού (26%).

Καλοκαιρινές συνήθειες

• Σχεδόν ένας στους τρεις Έλληνες δηλώνουν ότι πίνουν περισσότερο αλκοόλ το καλοκαίρι σε σύγκριση με άλλες εποχές, με τη μπύρα να είναι το πλέον δημοφιλές ποτό του καλοκαιριού. Η πλειοψηφία αυτών που καταναλώνουν αλκοόλ σε εβδομαδιαία συχνότητα είναι οι νεότερες ηλικίες (17-34) και ελαφρώς περισσότερο οι άνδρες.

• Τέσσερις στους δέκα Έλληνες παρακολουθούν περισσότερες από τρεις πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με τις συναυλίες να είναι η πλέον δημοφιλής επιλογή εκδήλωσης. Νέοι, γυναίκες και ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά παρακολούθησης καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων.

AI Bot Wonders –

Τι ρώτησε η Τεχνητή Νοημοσύνη όταν διάβασε τα αποτελέσματα της έρευνας;

• Πώς θα αντιμετωπιστεί η σταδιακή κανονικοποίηση της διαφθοράς όταν συνδέεται με αποτελεσματικότητα ή όφελος;

• Τι σηματοδοτεί η προσφυγή των πολιτών σε ευρωπαϊκούς θεσμούς για την αυτοπεποίθηση του εθνικού κράτους δικαίου;
• Πώς θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη όταν οι πολίτες ζητούν όλο και πιο έντονα διαφάνεια και απολογισμό από το πολιτικό σύστημα;
• Τι αποκαλύπτει η κοινωνική γεωγραφία της πολιτιστικής συμμετοχής για τις προϋποθέσεις ισότιμης πρόσβασης στη δημόσια ζωή;

• Πώς επηρεάζει η εποχική αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και πού τοποθετείται η πρόληψη στη δημόσια συζήτηση;

Αυτήν την εβδομάδα η ερευνητική πλατφόρμα People of Greece κατέγραψε τις απόψεις των Ελλήνων γύρω από την υπόθεση των παράνομων χρηματοδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, τις εκτιμήσεις τους για τις χώρες που συνιστούν κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη, τις απόψεις τους για την προοπτική αύξησης των αμυντικών δαπανών κατόπιν απόφασης του ΝΑΤΟ, αλλά και το ενδιαφέρον τους για την κατανάλωση.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι:

• Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ξαφνιάζει τους Έλληνες – τόσο το βάθος της διαφθοράς, όσο και ο επικεντρωμένος στην επικοινωνία τρόπος αντιμετώπισης των αποκαλύψεων από την κυβέρνηση είναι γνωστά.

• Η «τραμπικής έμπνευσης» αύξηση των αμυντικών δαπανών που αποφασίστηκε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ δεν βρίσκει σύμφωνους τους Έλληνες, η πλειονότητα των οποίων θα έβλεπε θετικά την επίσημη καταγραφή διαφωνίας από την Ελλάδα.

• Η κατανάλωση προϊόντων λειτουργεί για τους Έλληνες τόσο ως αγχολυτικός μηχανισμός, όσο και ως μηχανισμός κοινωνικής τοποθέτησής τους, ιδιαίτερα για τους νέους όπου το ενδιαφέρον για την κατανάλωση λειτουργεί εν πολλοίς και ως ταυτότητα για τη γενιά τους.

Δείτε αναλυτικά τη γνώμη των Ελλήνων στα παρακάτω infographics.

Υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ

• Τρεις στους τέσσερις Έλληνες δηλώνουν ότι οι παραιτήσεις των τεσσάρων υπουργών και υφυπουργών που εμπλέκονται στη δικογραφία για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ έγιναν για λόγους επικοινωνίας και όχι για λόγους εντιμότητας. Την ίδια άποψη συμμερίζονται και ο ένας στους δύο ψηφοφόρους της ΝΔ.

• Το 40% των Ελλήνων δηλώνουν ότι η ρητορική περί «διαχρονικών παθογενειών» που χρησιμοποιεί η ΝΔ θα πρέπει να μείνει στην άκρη, γιατί δεν βοηθά σε τίποτα την ουσιαστική διερεύνηση του ζητήματος, ενώ μόνο 36% δηλώνουν ότι η ρητορική αυτή θα πρέπει να διατηρηθεί γιατί περιγράφει την πραγματικότητα.

• Η επίμαχη φράση «Όλοι μαζί τα φάγαμε» διχάζει τους Έλληνες, με τους κεντρώους, τους δεξιούς και τους νεότερος να συμφωνούν με τη φράση κατά πλειοψηφία, ενώ τους αριστερούς και τους μεγαλύτερους σε ηλικία να διαφωνούν κατά πλειοψηφία.

Εξελίξεις στη Μέση Ανατολή

• Τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Τουρκία επιλέγουν ως τις πλέον επικίνδυνες για την παγκόσμια ειρήνη χώρες, με την Τουρκία πάντως να εκλαμβάνεται ως κίνδυνος από τους μεγαλύτερης ηλικίας Έλληνες.

• Περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες διαφωνούν με την απόφαση του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών κάθε χώρας-μέλους κατά 5% και δηλώνουν ότι η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να συναινέσει σε μια τέτοια απόφαση, όπως άλλωστε έκανε και η Ισπανία.

Ενδιαφέρον για την κατανάλωση και τις μάρκες

• Πάνω από τους μισούς Έλληνες, και σχεδόν δύο στους τρεις νέους κάτω των 34 ετών, δηλώνουν ότι τους απασχολούν αρκετά ή πολύ οι μάρκες και η εικόνα των προϊόντων που αγοράζουν.

• Ένας στους τρεις Έλληνες, και το 45% των νέων κάτω των 34 ετών, δηλώνουν ότι καταναλώνουν προκειμένου να ξεδώσουν όταν αισθάνονται άσχημα.
• Το 35% των Ελλήνων, και πάνω από τους μισούς νέους κάτω των 34 ετών, συμφωνούν με την άποψη ότι η κατανάλωση τους βοηθά να ξεχωρίσουν και να τοποθετηθούν κοινωνικά.

• Δύο στους τρεις Έλληνες καταγράφουν ενδιαφέρον για την κατανάλωση και την ατομική εικόνα που δημιουργεί η κατανάλωση, με το ποσοστό να ξεπερνά το 80% μεταξύ των νέων Ελλήνων.

Αυτήν την εβδομάδα η ερευνητική πλατφόρμα People of Greece κατέγραψε τις απόψεις των Ελλήνων σχετικά με την σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τη διερεύνηση ευθυνών του πρώην Υπουργού Μεταφορών Κ.Καραμανλή και τις γενικότερες πολιτικές επιδράσεις του δυστυχήματος των Τεμπών, τη γνώμη των Ελλήνων για το πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, την πιθανότητα και την αναγκαιότητα προκήρυξης πρόωρων εκλογών, τις εκτιμήσεις για το ποσοστό των ανηλίκων που ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας στην Ελλάδα, τις εκτιμήσεις των Ελλήνων για τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν και για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επίλυση της κρίσης.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι:

• Η κοινωνία επιμένει να ζητά λογοδοσία για το δυστύχημα των Τεμπών, ακόμη κι αν δεν πιστεύει ότι η προανακριτική θα φτάσει στην αλήθεια. Δεν εμπιστεύεται – αλλά δεν παραιτείται.

• Την ίδια στιγμή, το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ περνά σχεδόν αδιάφορα, υπογραμμίζοντας το έλλειμμα εναλλακτικής πολιτικής εκπροσώπησης. Η ιδέα πρόωρων εκλογών αντιμετωπίζεται περισσότερο ως σενάριο παρά ως λύση.

• Ένα ενδιαφέρον εύρημα έρχεται από την εκτίμηση της παιδικής φτώχειας: οι πολίτες υποεκτιμούν το πραγματικό ποσοστό. Αυτό δεν μαρτυρά μόνο έλλειψη πληροφόρησης, αλλά και το πώς η κοινωνική κανονικότητα έχει μετακινηθεί – η φτώχεια, ακόμη και όταν είναι παρούσα, έχει γίνει αόρατη.

• Σε διεθνές επίπεδο, η εμπλοκή Ιράν–Ισραήλ ενισχύει την αίσθηση αστάθειας και τον σκεπτικισμό για την επιρροή της Ευρώπης.

• Μια κοινωνία που δεν συγκινείται εύκολα, δεν εμπιστεύεται εύκολα, αλλά ακόμη βλέπει και κρίνει.

Δείτε αναλυτικά τη γνώμη των Ελλήνων στα παρακάτω infographics.

Ψηφοφορία για Προανακριτική Επιτροπή

• Σχεδόν τρεις στους πέντε Έλληνες, αλλά και δύο στους πέντε ψηφοφόρους της ΝΔ, εκτιμούν ότι το έργο της προανακριτικής επιτροπής που θα εξετάσει πιθανή ευθύνη του πρώην Υπουργού Υποδομών Κ. Καραμανλή στο δυστύχημα των Τεμπών δεν θα συμβάλει στη διερεύνηση της αλήθειας.

• Δύο στους πέντε Έλληνες δηλώνουν ότι η ψήφιση της πρόταση της Μαρίας Καρυστιανού για παραπομπή στην προανακριτική επιτροπή ήταν ορθολογική γιατί διεύρυνε τον αριθμό των δυνητικών εμπλεκομένων στο κατηγορητήριο. Σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι της ΝΔ ωστόσο δηλώνουν ότι η ψήφιση της πρότασης αυτής ήταν πολιτικά υποκινούμενη ώστε να δημιουργήσει πολιτική ένταση.
• Η επίδραση των εξελίξεων γύρω από το δυστύχημα των Τεμπών παραμένει έντονα αρνητική για την κυβέρνηση, ωστόσο παρατηρείται τάση αποκλιμάκωσης της αρνητικής επίδρασης στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ και σαφής αποκλιμάκωση της αρνητικής επίδρασης στη Δικαιοσύνη.

Εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ

• Μόνο τέσσερις στους δέκα Έλληνες, αλλά και μόνο λίγο περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, δηλώνουν επαρκώς ενημερωμένοι για τα όσα συνέβησαν στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ.

• Τρεις στους τέσσερις Έλληνες δηλώνουν ότι το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια απόδειξη της κρίσης στην οποία βρίσκεται το κόμμα από το 2023 και μετά και όχι μια ευκαιρία ανασύνταξης των δυνάμεών του, όπως επιχείρησε να το παρουσιάσει η σημερινή ηγεσία του κόμματος. Η γνώμη των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ δεν διαφέρει από αυτήν του συνολικού δείγματος.

Πιθανότητα πρόωρων εκλογών

• Ένας στους τρεις Έλληνες εκτιμούν από αρκετά πιθανή έως σίγουρη την προκήρυξη πρόωρων εκλογών εντός των επομένων 12 μηνών. Παρότι το ποσοστό εμφανίζεται σταθερό σε σύγκριση με τη μέτρηση προ τριών μηνών, το ποσοστό εκείνων που αποκλείουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με τη μέτρηση του Μαρτίου 2025.

• Οι Έλληνες διχάζονται ως προς την αναγκαιότητα προκήρυξης πρόωρων εκλογών, με τους ψηφοφόρους κομμάτων της αντιπολίτευσης να δηλώνουν στη συντριπτική τους πλειονότητα ότι οι πρόωρες εκλογές είναι αναγκαίες.

Φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός και νεολαία

• Οι περισσότεροι Έλληνες υποεκτιμούν το ποσοστό των ανηλίκων που ζούνε κάτω από τα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, παρότι εκτιμούν σωστά ότι το ποσοστό είναι μεταξύ των πέντε υψηλότερων ποσοστών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων της ΝΔ (29%) υποστηρίζουν ότι το ποσοστό για την Ελλάδα είναι κοντά στον μέσο όρο στις χώρες της Ευρώπης, και όχι υψηλότερο.

Εξελίξεις στη Μέση Ανατολή

• Ένας στους δύο Έλληνες εκτιμούν ότι οι πολεμικές επιθέσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα διαρκέσουν για αρκετούς μήνες και δεν θα τερματίσουν συντομότερα.

• Σχεδόν δύο στους τρεις Έλληνες εκτιμούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να λάβει τον ρόλο του μεσολαβητή για τον τερματισμό του πολέμου στη Μέση Ανατολή.

Η ερευνητική πλατφόρμα People of Greece ζήτησε από τους Έλληνες τη γνώμη τους για την εικόνα του σώματός τους, αποκαλύπτοντας σημαντικές τάσεις σχετικά με τη σωματική αυτοπεποίθηση στην Ελλάδα. Τα ευρήματα φωτίζουν τις κοινωνικές πιέσεις και τις αντιλήψεις που διαμορφώνουν το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας, με τις γυναίκες και τους νέους να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι:

• Οι γυναίκες εμφανίζουν χαμηλότερη σωματική αυτοπεποίθηση σε σύγκριση με τους άνδρες, υποδεικνύοντας μια σημαντική διαφορά φύλου.

• Οι νέοι (17-34 ετών) βιώνουν τη χαμηλότερη σωματική αυτοπεποίθηση σε σχέση με τις μεγαλύτερες ηλικίες, αντανακλώντας τον έντονο αντίκτυπο των κοινωνικών προτύπων στους νεότερους.
• Το βάρος αποτελεί την κύρια πηγή ανασφάλειας για τις γυναίκες, ενώ οι άνδρες τείνουν να αισθάνονται λιγότερο πιεσμένοι από αυτό.
• Οι γυναίκες και οι νέοι αναφέρουν συχνότερα ότι νιώθουν πίεση να αλλάξουν την εμφάνισή τους λόγω κοινωνικών προτύπων, με το βάρος να παραμένει κεντρικό ζήτημα.

• Οι γυναίκες και οι νέοι είναι πιο πιθανό να επιθυμούν αλλαγές στην εμφάνισή τους αν δεν υπήρχαν εμπόδια, σε αντίθεση με τους άνδρες και τις μεγαλύτερες ηλικίες.

Δείτε αναλυτικά τη γνώμη των Ελλήνων στα παρακάτω infographics.

Σώμα και αυτοπεποίθηση

• Αξιοποιώντας 10 ερωτήσεις που συνδέονται με το θέμα της σωματικής αυτοπεποίθησης των Ελλήνων (και τα ευρήματα των οποίων βλέπετε στη συνέχεια) χωρίσαμε τον πληθυσμό σε 3 ομάδες, υψηλής, μεσαίας και χαμηλής σωματικής αυτοπεποίθησης με στόχο να καταγράψουμε το δημογραφικό προφίλ των ομάδων αυτών.

Σώμα και αυτοπεποίθηση

• Σχεδόν τρεις στους τέσσερις Έλληνες κάνουν μια μορφή σωματικής άσκησης ή φυσικής δραστηριότητας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, με το γυμναστήριο ή τα βάρη να είναι η πιο δημοφιλής δραστηριότητα για τους έως 35 ετών και το καθημερινό περπάτημα η πιο δημοφιλής για όλους τους υπόλοιπους.

• Άνω του 40% των Ελλήνων, και το 60% των νέων έως 35 ετών, έχουν χρησιμοποιήσει περιστασιακά ή συστηματικά συμπληρώματα διατροφής.
• Τα κοινωνικά πρότυπα εμφάνισης πιέζουν συχνά τρεις στους δέκα Έλληνες και τέσσερις στις δέκα Ελληνίδες, ιδιαιτέρως εκείνους και εκείνες που ανήκουν στη νεότερη ηλικιακή κατηγορία.

• Περίπου έξι στους δέκα Έλληνες και επτά στις δέκα Ελληνίδες, και ακόμα περισσότεροι και περισσότερες της νεότερης ηλικιακής κατηγορίας, θα άλλαζαν κάτι στην εμφάνισή τους, αν αυτό μπορούσε να γίνει χωρίς ρίσκο και χωρίς κόστος.